Şimşek Çaktıktan Kaç Saniye Sonra Gök Gürledi? Fırtınanın Size Uzaklığını Saniyelerle Ölçün

Karanlık bir gecede gökyüzü aniden bir fotoğraf makinesi flaşı patlamışçasına aydınlanır. O an hepimiz aynı şeyi yaparız: Nefesimizi tutar ve beklemeye başlarız. "Bir... İki... Üç..." Ve BOOM! O beklenen gök gürültüsü sesi gelir.

Çocukluğumuzdan beri oynadığımız bu "saniye sayma" oyunu, aslında fırtınanın size ne kadar uzakta olduğunu gösteren basit bir fizik kuralıdır. Peki, bu hesaplama nasıl yapılır? Her 1 saniye kaç metreye denk gelir? Gelin, fırtınanın matematiğini çözelim.

Neden Önce Işığı Görür, Sonra Sesi Duyarız?

Bu fenomenin sebebi, evrendeki en hızlı iki yarışçının, yani Işık ve Sesin hız farkıdır.

• Işık Hızı: Saniyede yaklaşık 300.000 kilometredir. Yani şimşek çaktığı anda görüntüsü gözünüze "anında" ulaşır.
• Ses Hızı: Saniyede sadece 340 metredir. Yani sesin size ulaşması için havada yolculuk yapması gerekir.

Bu yüzden fırtına ne kadar uzaktaysa, ışığı gördükten sonra sesi duymanız o kadar uzun sürer. Tıpkı uzaktaki bir havai fişeğin önce patladığını görüp, sesini saniyeler sonra duymamız gibi.

3 Saniye Kuralı: Mesafe Nasıl Hesaplanır?

Sesin havadaki hızı (deniz seviyesinde ve 20°C sıcaklıkta) yaklaşık 340 m/sn'dir. Bu da bize çok pratik bir formül verir:

Yani şimşeği gördükten sonra;

• 3 saniye saydıysanız, yıldırım 1 km uzağa düşmüştür.
• 6 saniye saydıysanız, yıldırım 2 km uzağa düşmüştür.
• 10 saniye saydıysanız, yıldırım yaklaşık 3.4 km uzağa düşmüştür.

Adım Adım Hesaplama Yöntemi

1. Şimşek çaktığı (ışığı gördüğünüz) anda saymaya başlayın: "1001, 1002, 1003..."
2. Gök gürültüsünü duyduğunuz anda durun.
3. Elde ettiğiniz saniyeyi 3'e bölün. Çıkan sonuç kilometre cinsinden mesafedir.
4. Tam metreyi bulmak isterseniz, saniyeyi 340 ile çarpın.

Fırtına Yaklaşıyor mu, Uzaklaşıyor mu?

Bu hesabı art arda gelen şimşeklerde tekrarlayarak fırtınanın yönünü tayin edebilirsiniz.

• İlk şimşekte 10 saniye, ikinci şimşekte 5 saniye saydıysanız; Fırtına size doğru hızla yaklaşıyor demektir! Hemen güvenli bir yere sığının.
• Süre giderek uzuyorsa (Örn: 5 sn -> 8 sn -> 12 sn), fırtına sizden uzaklaşıyordur.

Güvenlik Uyarısı: 30-30 Kuralı

Uzmanlara göre, şimşek ile gök gürültüsü arasındaki süre 30 saniyeden azsa (yani fırtına 10 km'den daha yakındaysa), açık alanda durmak tehlikelidir. Yıldırım düşme riski bölgesindesiniz demektir. Son gök gürültüsünden sonra en az 30 dakika geçene kadar güvenli alandan çıkmamalısınız.