Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) katılımcılarının en büyük şikayeti şudur: "Yıllardır ödüyorum, biriken param yatırdığım ana paranın bile altına düştü!" Bu serzenişte bulunanlar genellikle haklıdır ama suçlu BES sistemi değil, "Fon Dağılımı" yapmayan katılımcının kendisidir.
BES, "Yatır ve Unut" sistemi değildir. Eğer fonlarınızı piyasa koşullarına göre yönetmezseniz, paranız "Standart Fon" veya "Başlangıç Fonu" denilen, getirisi enflasyonun çok altında kalan havuzlarda erir gider. Peki, BES fon dağılımı nasıl yapılmalı? En çok kazandıran BES fonları hangileri? Gelin, paranızın patronu olmanın yollarına bakalım.
Emeklilik Hayaliniz Ne Kadar Uzakta?
Doğru fon yönetimiyle ulaşabileceğiniz birikim tutarını görmek için BES Getiri Hesaplama aracımızı kullanarak tahmini emeklilik maaşınızı şimdiden görün.
Altın Kural: Yumurtaları Aynı Sepete Koymayın
Yatırımın temel kuralı BES için de geçerlidir. Tüm paranızı tek bir fona yatırmak büyük risktir. İdeal bir fon dağılımı, piyasadaki dalgalanmalara karşı sizi korur. İşte BES dünyasındaki ana oyuncular:
1. Altın Fonları (Güvenli Liman)
Portföyünde ağırlıklı olarak altın ve altına dayalı kıymetler bulunduran fonlardır.
- Kime Uygun: "Risk almayayım, param altın gibi değerlensin" diyenler için.
- Avantajı: Enflasyona ve dolar kuruna karşı doğal koruma sağlar.
2. Hisse Senedi Fonları (Yüksek Risk, Yüksek Getiri)
Borsa İstanbul'daki (BIST) şirketlerin hisselerine yatırım yapan fonlardır. Uzun vadede (5-10 yıl) genellikle altını ve dövizi geçer.
- Kime Uygun: Emekliliğine uzun süre (10+ yıl) olan, genç ve risk alabilen yatırımcılar için.
- Uyarısı: Kısa vadede borsa düşerse fon değeriniz de düşebilir. Sabır gerektirir.
3. Dış Borçlanma Araçları (Eurobond) Fonları
Döviz (Dolar/Euro) cinsinden devlet tahvillerine yatırım yapar.
- Avantajı: Hem döviz kurundaki artıştan hem de faiz getirisinden kazandırır. Dolar biriktirmek isteyenler için BES'teki en iyi alternatiftir.
4. Faizsiz (Katılım) Fonlar
Dini hassasiyeti olan yatırımcılar için faiz içermeyen enstrümanlara (Kira sertifikaları, Katılım endeksi hisseleri, Altın) yatırım yapar. Getirileri genellikle piyasa ortalamasıyla paraleldir.
Yılda 12 Kez Değişiklik Hakkı: Bu Kozu Kullanın!
Mevzuat gereği, BES katılımcılarının yılda 12 kez fon dağılımı değişikliği yapma hakkı vardır. Ancak istatistiklere göre katılımcıların %90'ı bu hakkı HİÇ kullanmıyor.
Uyarı: Standart Fonda Beklemeyin!
Sisteme ilk girdiğinizde paranız otomatik olarak "Standart Fon"a yönlendirilir. Bu fonlar çok düşük riskli olduğu için getirisi de çok düşüktür. Sisteme girer girmez bankanızın mobil uygulamasından fon dağılımınızı değiştirmelisiniz.
Örnek Stratejiler: Hangi Yaşta Hangi Fon?
Tek bir doğru dağılım yoktur, yaşınıza ve risk algınıza göre doğru dağılım vardır.
| Yatırımcı Profili | Önerilen Dağılım (Örnek) | Risk Seviyesi |
|---|---|---|
| Genç / Agresif (20-40 Yaş) | %50 Hisse, %30 Yabancı Hisse, %20 Altın | Yüksek (Uzun Vade) |
| Orta Yaş / Dengeli (40-50 Yaş) | %40 Altın, %30 Eurobond, %30 Hisse | Orta |
| Emekliliğe Yakın (50+ Yaş) | %50 Altın, %30 Eurobond, %20 Faiz/Kira | Düşük (Koruma Odaklı) |
BEFAS Nedir? Bankanıza Mahkum Değilsiniz!
Eskiden X bankasından BES yaptırdıysanız, sadece X bankasının fonlarını alabiliyordunuz. Artık BEFAS (Bireysel Emeklilik Fon Alım Satım Platformu) sayesinde, hesabınız A bankasında olsa bile, performansı çok iyi olan B bankasının veya C portföy şirketinin fonunu satın alabilirsiniz.
Bu devrim niteliğinde bir özelliktir. "En çok kazandıran bes fonları" listelerine (TEFAS sitesinden) bakıp, bankanızdan bağımsız olarak en iyi yönetilen fonu portföyünüze ekleyebilirsiniz.
Enflasyona Yenilmemek İçin 3 Altın Kural
- Takip Edin: En azından 3 ayda bir fonlarınızın getirisini kontrol edin. Piyasa dövize dönüyorsa Eurobond'a, borsaya dönüyorsa Hisse fonlarına kaydırın.
- Sabırlı Olun: Hisse senedi fonları bir ay %10 düşebilir, ertesi ay %20 çıkabilir. Düşüşlerde panik yapıp satmak yerine, "ucuzdan alma fırsatı" olarak görün.
- Uzmana Danışın: Eğer bu işler size karmaşık geliyorsa, bankanızın yatırım danışmanından "Risk Profil Anketi" talep edin ve size uygun fon sepetini onların oluşturmasını isteyin.
Sonuç: Para Sizin, Yönetim Sizin
BES'teki birikiminiz, gelecekteki refahınızdır. Onu "Standart Fon"un insafına bırakarak erimesine izin vermeyin. Bugün mobil uygulamanıza girin, fon dağılımı bölümünü bulun ve risk algınıza uygun (Altın, Döviz, Hisse) fonları seçerek geleceğinizi inşa etmeye başlayın.
Yasal Uyarı
Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri Yatırım Danışmanlığı kapsamında değildir. Bu içerik sadece bilgilendirme ve eğitim amaçlı hazırlanmıştır. Fon tercihleri kişisel risk algınıza ve piyasa koşullarına göre değişebilir. Yatırım kararı vermeden önce mutlaka yetkili kuruluşlardan bilgi almanız önerilir.